een manifest door Morgan Jarl
Acteren is de basis van ieder rollenspel. Het handelen van een karakter, een rol, een relatie of een functie in het verhaal — in een groot aantal dramatische toepassingen. De handeling van het rollenspel is de handeling van het acteren – zodra je op een andere persoonlijkheid dan die van jezelf aanneemt, komt spelen op het domein van acteren. Ongeacht de soort van larping en rollenspellen we doen, uiteindelijk komt het neer op acteren. De meeste larpers denken niet verder na over hun acteerspel dan of het geloofwaardig is of niet, en sommigen doen zelfs dat niet. Dit manifest is een uitdaging aan de onderontwikkelde acteercultuur van de larp gemeenschap, en een oproep aan alle larpers deze te versterken.
Dit is niet een manifest hoe larps zouden moeten zijn, noch hoe ze gemaakt zouden moeten worden. Het is een oproep voor de mensen die een larp werkelijk creëren — de spelers — om hun spel daarmee hun acteren te overwegen. Als zodanig beïnvloedt dit ook de benadering van het creëren larps, in die zin dat acteren als een nieuwe dimensie voor een evenement dient te worden beschouwd en gedefinieerd door de organisator. Ik stel voor om verscheidenheid in het acteren in larps aan te brengen door larp deelnemers zich achter het eenduidige concept acteren te laten scharen. Om dit te bereiken moeten we ons committeren aan repeteren een gevoel van stijl ontwikkelen.
standaardisering
Wat is het verschil tussen acteren en spelen? Dit is een eigenaardige linguïstisch probleem dat verschillende taalaspecten kent. In de verschillende talen van de Scandinavische landen hebben de woorden ‘spelen’ (Engels: ‘play’) en ‘acteren’ (Engels: ‘act’) zeer verschillende betekenissen, en de activiteiten die onder het Nederlandse ‘acteren’ vallen zou door meerdere verschillende woorden in het Zweeds (mijn moedertaal) worden uitgedrukt. Zodoende moeten we kijken naar de activiteiten van larping die beide termen omvatten. Spelen (‘play’) is de basis van iedere vorm van acteren, zowel bij larp, op het podium of voor film. Maar wanneer ik het heb over de standaardisering van acteren dan bedoel ik niet dat iedereen op dezelfde manier moeten acteren — in plaats daarvan stel ik dat we moeten gaan kijken naar het culturele aspect van wat we aan het doen zijn als ‘acteren’, in dezelfde zin waarin het wordt gebruikt door andere dramatische disciplines. We hebben ons al langere tijd gericht op ‘spelen’ (‘play’) — zowel in de zin van spellen (‘games’) en spelen (‘gaming’) in de betekenis van kinderspel. Nu is de tijd gekomen ons te focussen op de analyse van onze activiteiten vanuit het perspectief van ‘handelen’.
gevoel voor stijl
In de hele Nordic Larp gemeenschap is er een verscheidenheid van acteerstijlen. Dit is meestal een onbewuste traditie die zich in verschillende groepen heeft ontwikkeld, en in de meeste gevallen niet bewust onderkend wordt. We moeten een gevoel voor stijl zien te ontwikkelen in onze larps en in ons larp-acteren. We dienen bij iedere larp-uitvoering een cultuur van gestandaardiseerde acteerstijlen te ontwikkelen, zodat de visie van een specifieke larp is bereikt, en aldus het onderscheid tussen verschillende spelers met dito acteerstijlen worden verminderd. Vaak ontstaat een slechte ervaring met larp wanneer twee spelers verschillende verwachtingen hebben en benaderingen van het acteren in een larp. Een humoristische acteerstijl kan botsen met een immersionist’s realistische stijl, en de ervaring voor beide spelers zou schokkend zijn – alsof ze in verschillende werelden, wat de speler uit zijn verhaalbeleving zou brengen. Dit effect kan geminimaliseerd worden als de organisatoren bewust zijn van wat wordt verwacht van de deelnemers, en de deelnemers op hun beurt de larp niet als spelers maar als acteurs. Dit vergt echter oefening, en misschien zelfs formele of informele training.
oefening baart kunst
Binnen alle andere kunstvormen bestaan er bewegingen naar uitmuntendheid in de uitvoering. In de larp gemeenschap bestaat dit ook – zij het voornamelijk in de ontwikkeling van larp’s, niet in het acteren van de deelnemers. We dienen methoden, systemen en infrastructuur te ontwikkelen voor de opleiding van larp acteurs. We moeten manieren vinden om onze kunstvorm verder te tillen dan de eerste stappen van de karakteropbouw. Ik zeg dat we elite spelers moeten creëren, maar dat drie vrij eenvoudige stappen moeten zetten om deelnemers in deze ontwikkeling te ondersteunen:
- Ontwikkelen van transparante schrijfwijze van larp’s die de ontwikkeling van een uniforme speelstijl bij elke productie bevordert.
- Opzetten van acteeercursussen waar aan iedereen in de larp gemeenschap kan deelnemen.
- Tot slot zoeken naar methodes voor ontwikkeling van personages zoals in theater en film toegepast worden in plaats van bij rollenspellen (RPG).

[Morgan Jarl: “When our Destinies Meet”]
Er worden binnen drama verschillende methoden gebruikt om acteren te analyseren en te oefenen en de acteur te trainen. Voor de ontwikkeling van de larp-acteur moet worden gekeken het brede spectrum van Constantin Stanislavski’s Method of Physical Action en Michael Tsjechov Psychological Gesture and Imaginary Body, tot Keith Johnstone’s Impro statuswerkvormen en de diepe emotionele onderdompeling van Method acting, tot aan Indiaans danstheater en de Rasaesthetics™ van Richard Schechner.
We moeten gezamenlijk staan achter dit concept van acteren om de speler tot een acteur te ontwikkelen — van iemand die speelt, naar iemand die handelt.
(Dit manifest is eerder gepubliceerd in het het jaarboek van de Knutepunkt conferentie 2009. Het is vertaald en geplaatst met toestemming van de auteur. Het door Morgan Jarl ontwikkelde format “When Our Destinies Meet” is als introductieworkshop zelf mee te maken.)
[…] Het volgende artikel is origineel geplaatst op springtheater.nl. […]